هاشمی قبل از احراز صلاحیت

جهان نیوز: شاید باید پس از انقلاب جایگاهی را نیز مخصوص وی در ساختار نظام طراحی می‎کردند تا بخشی از توان کشور حول تحلیل رفتار‎های وی تلف نشود! اکبر‎ هاشمی نیز همواره به دنبال تأثیرگذاری در تصمیمات مهم بوده و خود را به‎عنوان یکی از اضلاع سیاسی ایران تعریف کرده است.

این روزها نیز باز هم به رسم همه انتخابات‎های گذشته نام اکبر‎ هاشمی به گوش می‎رسد. از سه سال پیش با شدت‎گرفتن زاویه دولت با آرمان‎های انقلاب اسلامی و شدت‎گرفتن موج فعالیت‎های جریان انحرافی در بدنه دولت احمدی‎نژاد، برخی تلاش کردند که مشکلات دولت را اشتباه مردم در انتخابات جلوه دهند و از نقایص احمدی‎نژاد برای‎ هاشمی آبرویی تازه دست و پا کنند. در این مدت با شدت‎گرفتن رفتار‎های نامناسب دولت، صدای حامیان‎ هاشمی نیز بلند‎تر شد و حالا پس از سه سال‎ هاشمی منجی این‎روزهای انقلاب لقب گرفته است! اما اگر منصفانه‎تر نگاه کنیم احمدی‎نژاد این‎روزها تفاوتی با‎ هاشمی در عملکرد ندارد. 

نگاه دولت در مسائلی نظیر رابطه با غرب با نگاه‎ هاشمی بیشترین شباهت را پیدا کرده است و هر دو گروه برای شکست تابوی مذاکره از یکدیگر سبقت گرفته‎اند. روند رو به ضعف اقتصاد در این‎روزها و افزایش تورم و بیکاری بیش از آنکه‎ هاشمی را بتواند یک منجی نشان دهد، یادآور مشکلات معیشتی مردم در دوران سازندگی است. ضعف در نگاه اسلامی به فرهنگ در دولت دهم بیش از هرچیز یادآور نگاه مدیران دولت‎ هاشمی است و حالا بعد از دو دهه برخی از نزدیکان‎ هاشمی در تلاش‎اند که به اعتبار دوقطبی منسوخ احمدی‎نژاد -‎ هاشمی بتوانند یک‎بار دیگر‎ هاشمی را به قدرت بازگردانند.

پرده اول: بدل‎ هاشمی

شکست‎های متعدد‎ هاشمی رفسنجانی و یارانش در انتخابات گذشته و سن بالا و ناتوانی‎ هاشمی برای حضور در صحنه و همچنین علاقه‎ هاشمی برای ایفای نقش پدرخوانده در سیاست ایران از دلایلی بود که از مدت‎ها پیش بحث حمایت‎ هاشمی یا خاتمی از یک نامزد خاص را به میان آورد تا شاید آن نامزد بتواند به اعتبار‎ هاشمی رفسنجانی راهی پاستور شود. محمدرضا عارف، اسحاق جهانگیری، حسن روحانی، محمدعلی نجفی و حتی علی‎اکبر ولایتی همه نامزدهایی هستند که از آن‎ها به‎عنوان گزینه‎های مورد حمایت‎ هاشمی یاد می‎شد. محمدرضا عارف از گزینه‎هایی بود که هیچ‎گاه پایگاه مطمئنی برای‎ هاشمی محسوب نمی‎شد و پیش از آنکه به‎ هاشمی یا حتی خاتمی ارادت داشته باشد خود را یک اصلاح‎طلب مستقل می‎داند و سرمایه‎گذاری خاصی روی وی صورت نگرفت.

اسحاق جهانگیری از اعضای حزب کارگزاران یکی از چهره‎های اصلاح‎طلب و البته نزدیک به‎ هاشمی محسوب می‎شود که حضور وی در قدرت می‎تواند پدرخواندگی‎ هاشمی را برای 4 سال آینده تضمین کند. اما به نظر می‎رسد‎ ترس از عدم انتقال رأی خاتمی و‎ هاشمی به سبد رأی جهانگیری و شکل‎نگرفتن فضای انتخاباتی در اطراف جهانگیری، برخی از اصلاح‎طلبان و همچنین‎ هاشمی را در رابطه با احتمال پیروزی در انتخابات نگران کند. نکته‎ای که سبب شده است محسن‎ هاشمی احتمال نیامدن پدرش را 99درصد عنوان کند، ولی صحبت از یک درصد احتمال حضور کند؛ یک‎درصدی که شاید در آینده بتواند آیت‎الله را به حضور در صحنه ‎ترغیب کند.

اما نزدیک‎ترین گزینه به اکبر‎ هاشمی را می‎توان حسن روحانی دانست. جضور فرزندان‎ هاشمی در برنامه اعلام حضور حسن روحانی و از سوی دیگر حضور یاسر‎ هاشمی در اتاق فکر حسن روحانی این ذهنیت را تقویت می‎کند که آیت‎الله حساب ویژه‎ای روی حسن روحانی باز کرده است. «روحانی با حمایت کامل‎ هاشمی نامزد شد» این واکنش علی یونسی وزیر اطلاعات دوران اصلاحات به کاندیداتوری روحانی است. وی در ادامه گفت: «حسن روحانی تنها با حمایت‎ هاشمی وارد عرصه انتخابات شده؛ زیرا به‎احتمال زیاد‎ هاشمی به عرصه انتخابات قدم نگذارد.»

وی ادامه داد: «تاکنون‎ هاشمی سخنی در خصوص آمدن به عرصه سیاست و انتخابات ریاست‎جمهوری مطرح نکرده، اما به‎طور حتم نمی‎توان در خصوص حضور نداشتن وی در این عرصه سخن گفت.» یونسی با بیان اینکه در صورت واردشدن‎ هاشمی به عرصه انتخابات روحانی از کاندیداتوری برای ریاست جمهوری انصراف می دهد، گفت: «در صورتی که هریک از آقایان‎ هاشمی و خاتمی وارد انتخابات شوند، روحانی از این عرصه کنار می رود، زیرا وی به هیچ وجه درصدد رقابت با این دو شخص نیست.» همه این هزینه‎هایی که فرزندان‎ هاشمی و یونسی برای کاندیداتوری روحانی انجام داده بودند تنها یک دلیل داشت و آن هم این‎که خاتمی را متقاعد کنند که وی نیز به حمایت از روحانی بپردازد و روحانی گزینه مورد اجماع‎ هاشمی و اصلاح‎طلبان گردد.

اما عدم اعتماد خاتمی به حسن روحانی و اینکه وی در یکی از جلسات خود در رابطه با اصلاح‎طلبی روحانی تشکیک وارد کرده بود، روحانی را با مشکل روبه‎رو کرد و پروژه بدل‎ هاشمی ابتر ماند. اما داستان ولایتی اندکی متفاوت است. نزدیکی علی‎اکبر ولایتی به‎ هاشمی و عدم انتقاد وی از آیت‎الله سبب شده بود که برخی اصول‎گرایان مدعی شوند که حضور وی با هماهنگی‎ هاشمی صورت گرفته است. سابقه کناره‎گیری ولایتی در سال 84 به نفع آیت‎الله از دلایلی بود که مخالفان ولایتی به آن استناد می‎کنند. این تحلیل‎ها سبب شد که ولایتی مجبور شود برای اولین‎بار آیت‎الله را یکی از نقش‎آفرینان فتنه 88 بنامد!

وی در پاسخ به سوالی درباره نقش‎ هاشمی در فتنه گفت: «آقای‎ هاشمی با حکم رهبر معظم انقلاب رئیس مجمع تشخیص مصلحت است و نظر مقام معظم رهبری این است که احترام ایشان حفظ شود، اما این‎که آقای‎ هاشمی در فتنه نقش داشته معلوم است؛ هر کس که در خط و طریق رهبری است باید در فتنه موضع میگرفت، آن روز بعضیها فکر میکردند که کار تمام شد ولی مردم آمدند و نشان دادند کار تمام نشده و آن روز، روز امتحان بود.» این برائت ولایتی در روزهای انتخابات سبب شده است که نتوان وی را گزینه مناسبی برای‎ هاشمی دانست.

پرده دوم: خاتمی به جای‎ هاشمی

مشکل عدم رأی‎آوری و اجماع اصلاحات بر روی یک گزینه را خاتمی می‎تواند به صورت هم‎زمان برطرف کند. اما مشکل رد صلاحیت خاتمی به واسطه سال 88 تا‎کنون سبب شده است که نتوان حسابی برای وی باز کرد و خاتمی پیش از حضور در صحنه خواهد باخت. اما در روزهایی که خاتمی به‎واسطه عملکردش از موقعیت دیدار با رهبری محروم شده است،‎ هاشمی هنوز دیدار‎های منظم خود با رهبری را حفظ کرده است و این نشان می‎دهد که برخلاف‎ هاشمی، خاتمی راه همواری برای حضور در صحنه انتخابات نخواهد داشت.

پرده سوم:‎ هاشمی، آخرین منجی

مشکلات مورد اشاره در دو پرده ذکر شده سبب شده است که حضور آیت‎الله در صحنه و کاندیداتوری وی به‎عنوان آخرین گزینه مطرح شود. اصلاح‎طلبان و نزدیکان‎ هاشمی علاقه زیادی به حضور‎ هاشمی در صحنه دارند. ایجاد فضای رسانه‎ای و مصاحبه‎های متعدد اصلاح‎طلبان مبنی بر احتمال حضور‎ هاشمی و دیدارهایی نظیر دیدار اخیر اهالی رسانه و دیگر گروه‎ها برای دعوت از‎ هاشمی از اقداماتی است که صورت گرفته تا‎ هاشمی را متقاعد کنند که در صحنه حضور یابد.

روزنامه اصلاح‎طلب شرق در پوشش این دیدار نوشت: «عصر یکشنبه جمعی از خبرنگاران، نویسندگان، دانشجویان و طلاب اصلاح‎طلب در ساختمان مجمع تشخیص مصلحت نظام با آیت‎الله‎ هاشمی رفسنجانی دیدار و گفت‎وگو داشتند. در این جلسه شش نفر به نمایندگی از سایر حاضران با قرائت بیانیه، نامه و درخواست از آیت‎الله‎ هاشمی خواستند تا خود را برای ریاست جمهوری آینده کاندیدا کند. یکی از سخنرانان ‎هاشمی را مسئول تغییر کشور، دیگری تنها چاره‎ساز مشکلات کنونی کشور و دیگری شاه‎کلید مشکلات خواند. در این جلسه بیش از آنکه نام‎ هاشمی برای نامزدی برده شود نام نامزدهای انتخابات 88 برده شد و تقاضا برای نامزدی خاتمی مطرح بود. 

حاضران در جلسه از ‎هاشمی خواستند با توجه به مشکلات کنونی کشور و اینکه نیازمند افرادی باتجربه هستیم از آبروی خود هزینه کند و به عنوان نامزد در انتخابات حضور پیدا کند.» در کنار این اظهارات سایت آیت‎الله نیز در تلاش است تا گمانه‎زنی‎ها را در مورد آمدن‎ هاشمی قوت ببخشد. این سایت، در کنار بازخوانی مطالب سال‎های گذشته و انتشار مطالبی با عنوان کنایه‎آمیز«وقتِ آبرو دادن برای مردم است» به بازنشر مواضع سال 84 وی پرداخته است تا تنور درخواست‎ها از آیت‎الله شدت بگیرد. اما چرا باید این درخواست‎ها روز به روز بیشتر جلوه داده شود؟ دلیل این همه تلاش برای متقاعد کردن آیت‎الله چیست؟

هاشمی رفسنجانی آن‎قدر خسته و سالمند است که آسایش خود را با منافع اصلاح‎طلبان معاوضه نکند و باید برای آمدنش موجی جدی شکل بگیرد که متقاعد به آمدن شود. از سوی دیگر در سال 84 یک نفر از نامزدها قصد مقابله و تخریب‎ هاشمی را داشت و توانست جایگاه سی‎ساله‎ هاشمی را متزلزل کند و حالا پس از هشت سال تعداد مخالفان‎ هاشمی در صحنه رشد چشمگیری داشته است و این یعنی چند برابر شدن رقبای‎ هاشمی در انتخابات. علیرضا زاکانی هفته گذشته درباره حضور‎ هاشمی گفته است: «توصیه خاص من این است که آقای‎ هاشمی رفسنجانی وارد صحنه نشوند چون اگر به عنوان کاندیدا حضور یابند آسیب‎پذیریشان خیلی بالاست و کشش هم برای این کار ندارند و معتقدم سرنوشتی بیش از سرنوشت سال 84 در انتظارشان نخواهد بود.»

باقری لنکرانی نیز در اظهارنظری مشابه گفته است: «آقای‎ هاشمی بهتر است به همان سمتی که رهبری به وی داده اکتفا کند و آن را قدر بداند.» حداد عادل نیز چندی پیش گفته بود: «اگر همسن آقای‎ هاشمی بودم هیچ‎گاه نامزد انتخابات نمی‎شدم.»

از سوی دیگر به‎نظر می‎رسد که خانواده‎ هاشمی نیز به این حضور خوشبین نباشند. خبرهای تأئید نشده حاکی از مخالفت عفت مرعشی با حضور‎ هاشمی در صحنه است و فرزندان‎ هاشمی هرچند روز یک‎بار در رسانه‎ها حاضر می‎شوند و تلاش دارند برخلاف علاقه رسانه‎ها به انتشار خبر حضور‎ هاشمی، احتمال به میدان آمدن پدر را کم‎رنگ جلوه دهند. اما درنهایت‎ هاشمی نیز پخته‎تر از آن به نظر می‎رسد که برای جبران رأی‎آوری اصلاح‎طلبان یا نبود خاتمی در صحنه، در سن 80 سالگی وارد میدان پردردسر انتخابات شود.

وی در پاسخ به حاضران در جلسه دیدار رسانه‎ای در پاسخ به درخواست‎های مکرر حاضران گفت: «بااینکه حرف‎های شما از صمیم قلب بود، اما برای من اسباب شرمندگی بود، چون اگر حرف‎های شما را تأیید کنم، یعنی در مملکت «مرد خیز» ما کسی نیست که بیاید و با امیدواری بیشتر قبول مسئولیت کند.» ‎هاشمی افزود: «من در کابینه‎ام از همه طیف‎های سیاسی استفاده کردم که این الان هم قابل پیاده‎کردن است. نیاز هم نیست من بیایم. البته من نمی‎گویم که نمی‎آیم، ولی می‎گویم ضرورت نیست پیرمرد 80 ساله بیاید.» یکی از حاضران گفت شما جوان هستید حاج آقا دود از کنده بلند می‎شود... که آیت‎الله ‎هاشمی گفت: «کنده‎ای نمانده است!»

محبوبیت هاشمی؛ هر روز کمتر از دیروز!

علاقه شدید هاشمی رفسنجانی برای حضور در انتخابات سبب شده است که وی بتواند به تنهایی با یازده بار حضور در انتخابات های مختلف رکورد حضور در عرصه انتخابات را به نام خود ثبت کند.

اما به نظر میرسد روز به روز از محبوبت وی کاسته شده است. وی در اولین انتخابات ریاست جمهوری که حضور یافته است؛ توانسته94 درصد آرا را به دست آورد و در آخرین دوره این رقم به 30 درصد کاهش یافته است. معلوم نیست که با این روند اگر وی در انتخابات خرداد 92 نیز حضور یابد رای وی به چند درصد ریزش خواهد کرد. 

دورهای حضور هاشمی	درصد رای هاشمی	تعدادآرای هاشمی	تعدادکل آرای مأخوذه	تغییر درصد محبوبیت هاشمی
دوره پنجم	94درصد	15550528	16452677	----
دوره ششم	62.9درصد	10566499	16796787	31.1درصد
دوره نهم	35،93درصد	10046701	27331483	26.97درصد
دوره یازدهم	؟	؟	؟	؟

در سال 84 یک نفر از نامزدها توانست جایگاه سی‎ساله‎ هاشمی را متزلزل کند و حالا پس از هشت سال تعداد مخالفان‎ هاشمی در صحنه رشد چشمگیری داشته است و این یعنی چند برابر شدن رقبای‎ هاشمی در انتخابات.

کلمات کلیدی : خاتمی، هاشمی، رفسنجانی، مجلس، فتنه، 88، فائزه، انتخابات، طلب، روحانی، اراء، اصلاح، حسن، ریاست جمهوری، رقابت، جدول، محبوبیت، نیم، قرن، منجی، اخرین