سرویس سیاسی جهان‌نیوز- عبدالکریم دلدار: این روزها هر کس که از تاریخ چیزی نداند و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی سال‌های 1340 تا 80 را نشناسد، با دیدن اظهارات این روزهای آقای هاشمی احساس می کند که رئیس دولت سازندگی هیچ سابقه ای از انقلابی گری در آن سال ها ندارد. البته سایت آقای هاشمی‌رفسنجانی هم به تبعیت از ایشان در این راه قدم برداشته و گویا عجله بیشتری در فاصله گرفتن از ارزش‌های انقلابی دارد.

برای توضیح بهانه نوشتن این یادداشت، باید رجوع کنیم به ابتدای دولت یازدهم و آنجایی که به ظاهر، شعار «اعتدال» حجت الاسلام حسن روحانی، پیروز رقابت میلیمتری انتخابات شده بود. بلافاصله بعد از پیروزی دولتی که نام تدبیر و امید را بر خود نهاده بود، کلیدواژه اعتدال بیش از پیش شنیده شد، تا پس از «توسعه»، «آزادی» و «عدالت» این بار نوبت به اعتدال برسد تا چماقی باشد در دست وابستگان به دولت‌ها برای کوبیدن بر سر منتقدان...

در این میان، بازار ارائه تعریف از واژه «اعتدال» داغ شد و متفکران و سیاسیون بسیاری سعی کردند، برخلاف این‌که بازشناسی هر گفتمان سیاسی باید دارای ویژگی فرازمانی و فرامکانی باشد؛ متناسب با شرایط زمانی و منافع خود به ارائه تعریف دلخواهی از این گفتمان جدید پرداخته و به قول معروف زودتر از بقیه بر روی موج اعتدال سوار شوند.

نکته قابل تأمل دیگری که در این میان دیده شد، این بود که مدعیان اعتدال و اعتدال‌گرایی، در عمل طوری رفتار و موضع گیری کردند که گویا در تمامی سال‌های پس از انقلاب افراط و تفریط حاکم بوده و آنها قرار است اعتدال را در تمامی شئون مرتبط با دولت روحانی جایگزین آن کنند! البته قابل پیش بینی بود که بزرگ‌ترین اتفاقی که در این دولت رخ داده نیز به سرعت شاه ماهی اعتدال گرایی شود؛ به گونه‌ای که توافق هسته ای با 1+5 نماد اعتدال محض شود و بالتبع هر کس کوچکترین نقدی بر آن داشت افراطی قلمداد شد!

وقتی امام نشانه اعتدال بود و ...!

«توافق‌نامه ژنو» -آنچنان که اشاره شد- یکی از آوردگاه‌های اصلی چالش در چند ماه اخیر بوده به گونه‌ای که هر حرکت منتقدانه مردم و یا مسئولان دیگر علیه توافق ژنو که در هر سطحی انجام می‎شد، با واکنش سخت دولتی‌ها (اعم از مقامات دولت، وابستگان و رسانه های حامی) همراه می‌شد. آقای هاشمی رفسنجانی که بسیاری او را پدر معنوی این دولت می‌دانند نیز یکی از کسانی بود که علاوه بر حمایت رسمی و علنی از رفتار دولت در مذاکره با آمریکا، توافق با 1+5 و امتیاز دادن به غربی‌ها؛ از همان ابتدای روی کار آمدن دولت روحانی، برای تبیین واژه «اعتدال» پای در میدان گذاشته بود.

در طرف مقابل، منتقدان رفتار ساختارشکنانه دولت در مذاکره مستقیم با آمریکا، بر این باورند که دلواپسی آنها درباره نتایج توافق هسته‌ای، نه تنها بر ضد دولت و تیم مذاکره کننده نیست، بلکه می‌تواند باعث تامین نظرات جمهوری اسلامی در مذاکرات نیز بشود؛ چرا که بازخورد غرب از این رفتار منتقدانه این است که افکار عمومی ایرانیان نسبت به مسئله مذاکرات هسته‌ای حساس هستند.

اما سوالی که این روزها از آقای هاشمی و حامیان او باید پرسید این است که با کدام منطق کوتاه آمدن در برابر غرب را اعتدال معرفی می‌کنند و به همین واسطه بر تمامی دولت‌های گذشته در ابتدا و در ثانی به امام و رهبری، برچسب ضداعتدال می‌زنند؟

در همین رابطه توجه آقای هاشمی را که این روزها علاوه بر خاطره‌گویی، گوی تناقض‌گویی را نیز از سایرین ربوده به سخنرانی خود در تاریخ اسفند ماه 92 جلب می‌کنم، آنجا که رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، امام خمینی(ره) را مظهر اعتدال دانسته و گفته است: «امام از همان روزهای آغازین مبارزه علیه طاغوت، همواره از گروه‌های افراطی و تندرو دوری کردند و پافشاری و تأکید ایشان بر نقش مردم در تصمیم‌گیری‌ها بود که با اتکا به همین سرمایه عظیم پیروزی انقلاب اسلامی با کمترین هزینه را به همراه داشت.»

تناقض بزرگی که در سخنان رئیس مجمع، به راحتی قابل تشخیص است این است که اگر با تعریف آقای هاشمی از اعتدال ، شخصیتی چون امام خمینی (ره) که پرچمدار مبارزه با آمریکا و نفی استکبار بود، نماد اعتدال معرفی می‌شود؛ چگونه است که سایر کسانی که دغدغه آنها در بحث هسته‌ای نشأت گرفته از منش امام (ره) است، افراطی تلقی می‌شوند؟

البته می شود این سوال را اینگونه نیز مطرح کرد که اگر مذاکره با آمریکا که در نگاه آقای هاشمی نماد اعتدال است، پس چرا رفتار امام خمینی (ره) که از قضا او هم در نگاه آقای هاشمی نماد اعتدال است، هیچ بویی از اعتدال نوع اول نبرده و رهبر کبیر انقلاب در پاسخ به آنانی که می خواستند پس از رفتارهای ضدایرانی آمریکایی ها دوباره دست به سوی شیطان بزرگ بردارند این سخن تاریخی را گفته است: با امریکا روابط ایجاد نخواهیم کرد، مگر این که آدم بشود و از ظلم کردن دست بردارد... (صحیفه امام / ج 19 / ص 95)