روایتی از نیم قرن احساس تکلیف هاشمی +جدول محبوبیت
نوشته شده به وسیله ی رضا در تاریخ 92/3/3::
هاشمی قبل از احراز صلاحیت
جهان نیوز: شاید باید پس از انقلاب جایگاهی را نیز مخصوص وی در ساختار نظام طراحی میکردند تا بخشی از توان کشور حول تحلیل رفتارهای وی تلف نشود! اکبر هاشمی نیز همواره به دنبال تأثیرگذاری در تصمیمات مهم بوده و خود را بهعنوان یکی از اضلاع سیاسی ایران تعریف کرده است.
این روزها نیز باز هم به رسم همه انتخاباتهای گذشته نام اکبر هاشمی به گوش میرسد. از سه سال پیش با شدتگرفتن زاویه دولت با آرمانهای انقلاب اسلامی و شدتگرفتن موج فعالیتهای جریان انحرافی در بدنه دولت احمدینژاد، برخی تلاش کردند که مشکلات دولت را اشتباه مردم در انتخابات جلوه دهند و از نقایص احمدینژاد برای هاشمی آبرویی تازه دست و پا کنند. در این مدت با شدتگرفتن رفتارهای نامناسب دولت، صدای حامیان هاشمی نیز بلندتر شد و حالا پس از سه سال هاشمی منجی اینروزهای انقلاب لقب گرفته است! اما اگر منصفانهتر نگاه کنیم احمدینژاد اینروزها تفاوتی با هاشمی در عملکرد ندارد.
نگاه دولت در مسائلی نظیر رابطه با غرب با نگاه هاشمی بیشترین شباهت را پیدا کرده است و هر دو گروه برای شکست تابوی مذاکره از یکدیگر سبقت گرفتهاند. روند رو به ضعف اقتصاد در اینروزها و افزایش تورم و بیکاری بیش از آنکه هاشمی را بتواند یک منجی نشان دهد، یادآور مشکلات معیشتی مردم در دوران سازندگی است. ضعف در نگاه اسلامی به فرهنگ در دولت دهم بیش از هرچیز یادآور نگاه مدیران دولت هاشمی است و حالا بعد از دو دهه برخی از نزدیکان هاشمی در تلاشاند که به اعتبار دوقطبی منسوخ احمدینژاد - هاشمی بتوانند یکبار دیگر هاشمی را به قدرت بازگردانند.
پرده اول: بدل هاشمی
شکستهای متعدد هاشمی رفسنجانی و یارانش در انتخابات گذشته و سن بالا و ناتوانی هاشمی برای حضور در صحنه و همچنین علاقه هاشمی برای ایفای نقش پدرخوانده در سیاست ایران از دلایلی بود که از مدتها پیش بحث حمایت هاشمی یا خاتمی از یک نامزد خاص را به میان آورد تا شاید آن نامزد بتواند به اعتبار هاشمی رفسنجانی راهی پاستور شود. محمدرضا عارف، اسحاق جهانگیری، حسن روحانی، محمدعلی نجفی و حتی علیاکبر ولایتی همه نامزدهایی هستند که از آنها بهعنوان گزینههای مورد حمایت هاشمی یاد میشد. محمدرضا عارف از گزینههایی بود که هیچگاه پایگاه مطمئنی برای هاشمی محسوب نمیشد و پیش از آنکه به هاشمی یا حتی خاتمی ارادت داشته باشد خود را یک اصلاحطلب مستقل میداند و سرمایهگذاری خاصی روی وی صورت نگرفت.
اسحاق جهانگیری از اعضای حزب کارگزاران یکی از چهرههای اصلاحطلب و البته نزدیک به هاشمی محسوب میشود که حضور وی در قدرت میتواند پدرخواندگی هاشمی را برای 4 سال آینده تضمین کند. اما به نظر میرسد ترس از عدم انتقال رأی خاتمی و هاشمی به سبد رأی جهانگیری و شکلنگرفتن فضای انتخاباتی در اطراف جهانگیری، برخی از اصلاحطلبان و همچنین هاشمی را در رابطه با احتمال پیروزی در انتخابات نگران کند. نکتهای که سبب شده است محسن هاشمی احتمال نیامدن پدرش را 99درصد عنوان کند، ولی صحبت از یک درصد احتمال حضور کند؛ یکدرصدی که شاید در آینده بتواند آیتالله را به حضور در صحنه ترغیب کند.
اما نزدیکترین گزینه به اکبر هاشمی را میتوان حسن روحانی دانست. جضور فرزندان هاشمی در برنامه اعلام حضور حسن روحانی و از سوی دیگر حضور یاسر هاشمی در اتاق فکر حسن روحانی این ذهنیت را تقویت میکند که آیتالله حساب ویژهای روی حسن روحانی باز کرده است. «روحانی با حمایت کامل هاشمی نامزد شد» این واکنش علی یونسی وزیر اطلاعات دوران اصلاحات به کاندیداتوری روحانی است. وی در ادامه گفت: «حسن روحانی تنها با حمایت هاشمی وارد عرصه انتخابات شده؛ زیرا بهاحتمال زیاد هاشمی به عرصه انتخابات قدم نگذارد.»
وی ادامه داد: «تاکنون هاشمی سخنی در خصوص آمدن به عرصه سیاست و انتخابات ریاستجمهوری مطرح نکرده، اما بهطور حتم نمیتوان در خصوص حضور نداشتن وی در این عرصه سخن گفت.» یونسی با بیان اینکه در صورت واردشدن هاشمی به عرصه انتخابات روحانی از کاندیداتوری برای ریاست جمهوری انصراف می دهد، گفت: «در صورتی که هریک از آقایان هاشمی و خاتمی وارد انتخابات شوند، روحانی از این عرصه کنار می رود، زیرا وی به هیچ وجه درصدد رقابت با این دو شخص نیست.» همه این هزینههایی که فرزندان هاشمی و یونسی برای کاندیداتوری روحانی انجام داده بودند تنها یک دلیل داشت و آن هم اینکه خاتمی را متقاعد کنند که وی نیز به حمایت از روحانی بپردازد و روحانی گزینه مورد اجماع هاشمی و اصلاحطلبان گردد.
اما عدم اعتماد خاتمی به حسن روحانی و اینکه وی در یکی از جلسات خود در رابطه با اصلاحطلبی روحانی تشکیک وارد کرده بود، روحانی را با مشکل روبهرو کرد و پروژه بدل هاشمی ابتر ماند. اما داستان ولایتی اندکی متفاوت است. نزدیکی علیاکبر ولایتی به هاشمی و عدم انتقاد وی از آیتالله سبب شده بود که برخی اصولگرایان مدعی شوند که حضور وی با هماهنگی هاشمی صورت گرفته است. سابقه کنارهگیری ولایتی در سال 84 به نفع آیتالله از دلایلی بود که مخالفان ولایتی به آن استناد میکنند. این تحلیلها سبب شد که ولایتی مجبور شود برای اولینبار آیتالله را یکی از نقشآفرینان فتنه 88 بنامد!
وی در پاسخ به سوالی درباره نقش هاشمی در فتنه گفت: «آقای هاشمی با حکم رهبر معظم انقلاب رئیس مجمع تشخیص مصلحت است و نظر مقام معظم رهبری این است که احترام ایشان حفظ شود، اما اینکه آقای هاشمی در فتنه نقش داشته معلوم است؛ هر کس که در خط و طریق رهبری است باید در فتنه موضع میگرفت، آن روز بعضیها فکر میکردند که کار تمام شد ولی مردم آمدند و نشان دادند کار تمام نشده و آن روز، روز امتحان بود.» این برائت ولایتی در روزهای انتخابات سبب شده است که نتوان وی را گزینه مناسبی برای هاشمی دانست.
پرده دوم: خاتمی به جای هاشمی
مشکل عدم رأیآوری و اجماع اصلاحات بر روی یک گزینه را خاتمی میتواند به صورت همزمان برطرف کند. اما مشکل رد صلاحیت خاتمی به واسطه سال 88 تاکنون سبب شده است که نتوان حسابی برای وی باز کرد و خاتمی پیش از حضور در صحنه خواهد باخت. اما در روزهایی که خاتمی بهواسطه عملکردش از موقعیت دیدار با رهبری محروم شده است، هاشمی هنوز دیدارهای منظم خود با رهبری را حفظ کرده است و این نشان میدهد که برخلاف هاشمی، خاتمی راه همواری برای حضور در صحنه انتخابات نخواهد داشت.
پرده سوم: هاشمی، آخرین منجی
مشکلات مورد اشاره در دو پرده ذکر شده سبب شده است که حضور آیتالله در صحنه و کاندیداتوری وی بهعنوان آخرین گزینه مطرح شود. اصلاحطلبان و نزدیکان هاشمی علاقه زیادی به حضور هاشمی در صحنه دارند. ایجاد فضای رسانهای و مصاحبههای متعدد اصلاحطلبان مبنی بر احتمال حضور هاشمی و دیدارهایی نظیر دیدار اخیر اهالی رسانه و دیگر گروهها برای دعوت از هاشمی از اقداماتی است که صورت گرفته تا هاشمی را متقاعد کنند که در صحنه حضور یابد.
روزنامه اصلاحطلب شرق در پوشش این دیدار نوشت: «عصر یکشنبه جمعی از خبرنگاران، نویسندگان، دانشجویان و طلاب اصلاحطلب در ساختمان مجمع تشخیص مصلحت نظام با آیتالله هاشمی رفسنجانی دیدار و گفتوگو داشتند. در این جلسه شش نفر به نمایندگی از سایر حاضران با قرائت بیانیه، نامه و درخواست از آیتالله هاشمی خواستند تا خود را برای ریاست جمهوری آینده کاندیدا کند. یکی از سخنرانان هاشمی را مسئول تغییر کشور، دیگری تنها چارهساز مشکلات کنونی کشور و دیگری شاهکلید مشکلات خواند. در این جلسه بیش از آنکه نام هاشمی برای نامزدی برده شود نام نامزدهای انتخابات 88 برده شد و تقاضا برای نامزدی خاتمی مطرح بود.
حاضران در جلسه از هاشمی خواستند با توجه به مشکلات کنونی کشور و اینکه نیازمند افرادی باتجربه هستیم از آبروی خود هزینه کند و به عنوان نامزد در انتخابات حضور پیدا کند.» در کنار این اظهارات سایت آیتالله نیز در تلاش است تا گمانهزنیها را در مورد آمدن هاشمی قوت ببخشد. این سایت، در کنار بازخوانی مطالب سالهای گذشته و انتشار مطالبی با عنوان کنایهآمیز«وقتِ آبرو دادن برای مردم است» به بازنشر مواضع سال 84 وی پرداخته است تا تنور درخواستها از آیتالله شدت بگیرد. اما چرا باید این درخواستها روز به روز بیشتر جلوه داده شود؟ دلیل این همه تلاش برای متقاعد کردن آیتالله چیست؟
هاشمی رفسنجانی آنقدر خسته و سالمند است که آسایش خود را با منافع اصلاحطلبان معاوضه نکند و باید برای آمدنش موجی جدی شکل بگیرد که متقاعد به آمدن شود. از سوی دیگر در سال 84 یک نفر از نامزدها قصد مقابله و تخریب هاشمی را داشت و توانست جایگاه سیساله هاشمی را متزلزل کند و حالا پس از هشت سال تعداد مخالفان هاشمی در صحنه رشد چشمگیری داشته است و این یعنی چند برابر شدن رقبای هاشمی در انتخابات. علیرضا زاکانی هفته گذشته درباره حضور هاشمی گفته است: «توصیه خاص من این است که آقای هاشمی رفسنجانی وارد صحنه نشوند چون اگر به عنوان کاندیدا حضور یابند آسیبپذیریشان خیلی بالاست و کشش هم برای این کار ندارند و معتقدم سرنوشتی بیش از سرنوشت سال 84 در انتظارشان نخواهد بود.»
باقری لنکرانی نیز در اظهارنظری مشابه گفته است: «آقای هاشمی بهتر است به همان سمتی که رهبری به وی داده اکتفا کند و آن را قدر بداند.» حداد عادل نیز چندی پیش گفته بود: «اگر همسن آقای هاشمی بودم هیچگاه نامزد انتخابات نمیشدم.»
از سوی دیگر بهنظر میرسد که خانواده هاشمی نیز به این حضور خوشبین نباشند. خبرهای تأئید نشده حاکی از مخالفت عفت مرعشی با حضور هاشمی در صحنه است و فرزندان هاشمی هرچند روز یکبار در رسانهها حاضر میشوند و تلاش دارند برخلاف علاقه رسانهها به انتشار خبر حضور هاشمی، احتمال به میدان آمدن پدر را کمرنگ جلوه دهند. اما درنهایت هاشمی نیز پختهتر از آن به نظر میرسد که برای جبران رأیآوری اصلاحطلبان یا نبود خاتمی در صحنه، در سن 80 سالگی وارد میدان پردردسر انتخابات شود.
وی در پاسخ به حاضران در جلسه دیدار رسانهای در پاسخ به درخواستهای مکرر حاضران گفت: «بااینکه حرفهای شما از صمیم قلب بود، اما برای من اسباب شرمندگی بود، چون اگر حرفهای شما را تأیید کنم، یعنی در مملکت «مرد خیز» ما کسی نیست که بیاید و با امیدواری بیشتر قبول مسئولیت کند.» هاشمی افزود: «من در کابینهام از همه طیفهای سیاسی استفاده کردم که این الان هم قابل پیادهکردن است. نیاز هم نیست من بیایم. البته من نمیگویم که نمیآیم، ولی میگویم ضرورت نیست پیرمرد 80 ساله بیاید.» یکی از حاضران گفت شما جوان هستید حاج آقا دود از کنده بلند میشود... که آیتالله هاشمی گفت: «کندهای نمانده است!»
محبوبیت هاشمی؛ هر روز کمتر از دیروز!
علاقه شدید هاشمی رفسنجانی برای حضور در انتخابات سبب شده است که وی بتواند به تنهایی با یازده بار حضور در انتخابات های مختلف رکورد حضور در عرصه انتخابات را به نام خود ثبت کند.
اما به نظر میرسد روز به روز از محبوبت وی کاسته شده است. وی در اولین انتخابات ریاست جمهوری که حضور یافته است؛ توانسته94 درصد آرا را به دست آورد و در آخرین دوره این رقم به 30 درصد کاهش یافته است. معلوم نیست که با این روند اگر وی در انتخابات خرداد 92 نیز حضور یابد رای وی به چند درصد ریزش خواهد کرد.
|
دورهای حضور هاشمی |
درصد رای هاشمی |
تعدادآرای هاشمی |
تعدادکل آرای مأخوذه |
تغییر درصد محبوبیت هاشمی |
| دوره پنجم | 94درصد | 15550528 | 16452677 | ---- |
| دوره ششم | 62.9درصد | 10566499 | 16796787 | 31.1درصد |
| دوره نهم | 35،93درصد | 10046701 | 27331483 | 26.97درصد |
| دوره یازدهم | ؟ | ؟ | ؟ | ؟ |
در سال 84 یک نفر از نامزدها توانست جایگاه سیساله هاشمی را متزلزل کند و حالا پس از هشت سال تعداد مخالفان هاشمی در صحنه رشد چشمگیری داشته است و این یعنی چند برابر شدن رقبای هاشمی در انتخابات.
کلمات کلیدی : خاتمی، هاشمی، رفسنجانی، مجلس، فتنه، 88، فائزه، انتخابات، طلب، روحانی، اراء، اصلاح، حسن، ریاست جمهوری، رقابت، جدول، محبوبیت، نیم، قرن، منجی، اخرین
